Tahkim Bülteni 19. Sayı

İÇİNDEKİLER

I. Kararlar

Brezilya Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (CVM), 30 Mart 2022'de CVM 80 Kararını Yayınladı
ABD Bölge Adliye Mahkemesi, ICC Kurallarının Seçilmesi Durumunda Ancak Tahkim Heyetinin Tahkime Elverişliliği Değerlendirebileceğine Karar Verdi
ABD Yüksek Mahkemesi, Yurtdışındaki Tahkim Taraflarının Delil Toplanması İçin Federal Mahkemelerden Yardım İsteyemeyeceklerine Karar Verdi

II. Yaklaşan Etkinlikler

ISTAC - GSÜ "Hakem Gözünden Tahkim Yargılaması" Semineri
GAR Live: Tahkimde Geleceğin Liderleri Sempozyumu

I. Kararlar

1. Brezilya Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (CVM), 30 Mart 2022'de CVM 80 Kararını Yayınladı

Brezilya Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (CVM), 30 Mart 2022'de yayınlanan ve borsaya kote şirketler ve halka açık menkul kıymet ihraççıları için piyasaya bilgilerin açıklanması konusunda tamamen yeni bir düzenleyici çerçeve oluşturan CVM 80 Kararını yayınladı. Bu kapsamda; "Menkul kıymetler sınıfı tahkimleri" ile ilgili endişeleri gidermek için, CVM 80 sayılı Kararın Ek I'i, "kurumsal uyuşmazlıklar" hakkında piyasaya bilgi ifşasını özel olarak ele almaktadır. Bu uyuşmazlıklara borsada işlem gören şirket ve/veya hissedarlarının yargı veya tahkim işlemleri anlamına gelen tahkimler de dahildir, öte yandan, bu tahkimlerin dahil olması için birtakım şartlar öngörülmüştür. Bu şartlar:

o Uyuşmazlık; şirketler hukuku, sermaye piyasası kuralları veya CVM düzenlemeleri ile ilgili olmak durumundadır.

o Uyuşmazlık belirli bir grup menkul kıymet sahipleri için tek tip olarak kararlaştırılacak toplu hakları veya hakları içermelidir; veya

o Şirket kararının iptali davaları, memurların ve/veya yöneticilerin sorumluluğuna ilişkin davalar ve hissedarlara karşı kontrolün kötüye kullanılması davaları gibi, kararı, anlaşmazlığa taraf olmayan şirketi veya menkul kıymet sahiplerini etkileyebilecek nitelikte olan uyuşmazlıklar olmalıdır.

CVM 80 sayılı Karar, özellikle tahkim şartının diğer herhangi bir tahkim anlaşmasının veya geçerli tahkim kurallarının gizliliği sağlamasının, mevcut bir tahkime ilişkin bilgilerin ifşa edilmemesini haklı kılmayacağını belirtmektedir. Öte yandan, Brezilya Şirketler hukuku veya CVM Yönetmeliği tarafından bu tür bilgilerin açıklanmasını gerekli kıldığı durumlara özgü olacak şekilde bu durum söz konusu olacaktır. [1]

2. ABD Bölge Adliye Mahkemesi, ICC Kurallarının Seçilmesi Durumunda Ancak Tahkim Heyetinin Tahkime Elverişliliği Değerlendirebileceğine Karar Verdi

Öncelikle uyuşmazlığa kısaca göz atacak olursak; Libya’nın Kıbrıs imzaladığı ile İkili Yatırım Anlaşması (BIT) uyarınca ülkelerden biri ile diğer ülkeden bir yatırımcı arasındaki uyuşmazlıklar, yatırımın yapıldığı mahkemeye veya Uluslararası Ticaret Odası (“ICC”) nezdinde tahkime götürülmesine izin verilmiştir. İşbu uyuşmazlık ise Kıbrıs merkezli bir limited şirket olan Olin ve Libya arasındadır.

Olin, içinde kendisine ait fabrikanın bulunduğu arazide Libya tarafından alınan kamulaştırma kararına karşı Libya mahkemelerinde itirazda bulunmuş ve bu doğrultuda mahkeme Libya yasalarına göre usulen uygunsuz ve yasa dışı bulmuştur. Ancak Olin'in davası devam ederken, Libya makamları fabrika sahası mülkünün tapusunu tek taraflı olarak asıl sahibine geri devretmiştir. Akabinde Olin ICC nezinde tahkim işlemlerine başlamış ve BIT’ın ihlal edildiği iddiası ile 147 milyon dolar tazminat talep etmiştir. Hakem heyeti, Libya’nın itirazlarına rağmen BIT'in uyuşmazlık çözümü hükmünün Libya mahkemelerinde açılan davaya rağmen tahkime gitmeye engel olmayacağına karar vermiştir.

Olin hakem kararının tanınması ve tenfizi için Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurmuş olup Libya ise bu duruma itiraz etmiş ve itirazın gerekçesi olarak da bu anlaşmazlığın tahkim edilip edilemeyeceği meselesinin hakem heyetinin inceleyemeyeceği ve bu nedenle mahkemenin hakem kararını gözden geçirmesi gerektiğini göstermiştir.

Bu kapsamda Bölge Adliye Mahkemesi ise tarafların tahkime elverişlilik konusunu ICC Kurallarına göre hareket etmeyi kabul ederek hakem heyetine havale ettiklerini ve bu kapsamda bir inceleme yapamayacağı sonucuna ulaşmıştır. Nitekim, ICC Kuralları'nın 6. maddesinin 3. Bölümü, tahkim anlaşmasının varlığı, geçerliliği veya kapsamı ile ilgili iddiaları ve herhangi bir yargı sorununun doğrudan hakem heyeti tarafından karara bağlanılacağı öngörülmüştür. [2]

3. ABD Yüksek Mahkemesi Yurtdışındaki Tahkim Taraflarının Delil Toplanması İçin Federal Mahkemelerden Yardım İsteyemeyeceklerine Karar Verdi

Kongre, Bölge Adliye Mahkemelerine "yabancı veya uluslararası bir mahkemede yargılamada kullanılmak üzere" belirli bir keşif emri verme yetkisi vermiştir (28 U.S.C. § 1782(a)). Öte yandan, yabancı veya uluslararası mahkeme kavramına tahkimin dahil olup olmadığı tartışmalı hale gelmiştir.

Özel bir tahkim organının 28 U.S.C. § 1782(a) uyarınca “yabancı veya uluslararası bir mahkeme” olup olmadığının tartışıldığı işbu kararda 28 U.S.C.'ye göre yalnızca bir hükümet veya hükümetler arası yargı organı "yabancı veya uluslararası mahkeme" oluşturacağı ifade edilmiştir. Bu tür organların, bir ulus veya birden fazla ulus tarafından verilen hükümet yetkisini kullananlar olduğu, bu nedenle yurtdışındaki özel bir ticari tahkim veya uluslararası bir anlaşmaya göre oluşturulmuş bir tahkim panelinin bu anlaşmanın tarafları tahkim paneline hükümet yetkisi vermedikçe hak kazanmayacağına hükmedilmiştir.

Bu kararın aslında özel yabancı tahkimlerin federal mahkeme keşif yardımına özel yerel tahkimlere göre daha geniş erişime sahip olmamasını temin etmek için verildiği de savunulmuştur.

Nitekim, Federal Tahkim Yasası uyarınca, özel yerel tahkim tarafları, keşif yardımı için doğrudan bir federal mahkemeye başvuramazlar, bunun yerine hakem aracılığıyla keşif istemeleri gerekmektedir.

Öte yandan, yabancı ve uluslararası tahkimin genelde gizli olduğu da göz önüne alındığında, Yüksek Mahkeme’nin bu kararının gizliliğin korunmasına yardımcı olduğu da savunulmuştur. Nitekim, taraflar delil toplanması için Federal Mahkeme’ye dava açmak durumunda kalmayacaklardır. [3]

II. Yaklaşan Etkinlikler

4. ISTAC - GSÜ "Hakem Gözünden Tahkim Yargılaması" Semineri

İstanbul Tahkim Merkezi, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi ve The Solution tarafından düzenlenen “Hakem Gözünden Tahkim Yargılaması” Semineri, 22 Haziran’da hibrit olarak gerçekleştirilecektir. ISTAC başkanı Prof. Dr. Ziya Akıncı’nın da konuşmacı olarak yer aldığı Seminer hakkında daha detaylı bilgi edinmek ve başvuru formuna ulaşmak için aşağıdaki linki takip edebilirsiniz: https://istac.org.tr/istgsusol2/

5. GAR Live: Tahkimde Geleceğin Liderleri Sempozyumu

24 Haziran’da Çırağan Sarayı’nda düzenlenecek olan etkinlik sempozyumun yanı sıra kırk yaş altı tahkim avukatlarını bir araya getirmeyi hedefliyor. Etkinlik hakkında daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki linki takip edebilirsiniz: https://events.globalarbitrationreview.com/event/c2cf0212-4a45-4e20-9b25-086406c1f8b4/summary