Global Tahkim Kararları İncelemesi
Singapur Temyiz Mahkemesi Kararı: Adil Yargılanma Hakkının İhlali Nedeniyle Tahkim Kararının Bozulması
Singapur Temyiz Mahkemesi CAJ v. CAI (2021) SGCA 102 davasında, tarafın temel dinlenilme hakkının, yani davasını sunma ve aleyhindeki davaya cevap verme hakkının ihlali sebep gösterilerek kararın iptaline hükmetmiştir.
Söz konusu davada, sanıklar, Yüksek Mahkemenin tahkim kararının bir kısmının iptaline ilişkin daha önceki bir kararına itiraz etmiş ve Yüksek Mahkeme, mahkemenin sanıklar tarafından ilk kez yazılı kapanış sunumlarında öne sürülen bir süre uzatımı (Extension of Time/EOT) savunmasını kabul ettiği durumlarda başvurunun iptaline izin vermiştir.
Davacı yeni EOT savunmasına kendi yazılı kapanış sunumlarında yanıt vermiş olsa da, sözlü duruşma sırasında savunma ileri sürülmemiştir ve bu nedenle talep edilen EOT hakkında kanıt sunma veya tanıkları çapraz sorgulama fırsatı olmamıştır. Hakem heyeti, kararında, konuyla ilgili önünde "doğrudan kanıt" bulunmadığını kabul etmiş, ancak yine de, kendisinin "bu konulardaki deneyimi" göz önüne alındığında, uygun bir EOT'yi "adil ve makul bir şekilde belirlemeye muktedir" olduğunu kabul etmiştir.
Yüksek Mahkeme ise, davacının EOT savunmasına yanıt vermek için adil ve makul bir fırsata sahip olmaması ve Mahkeme’nin EOT savunmasına ilişkin kararına varırken büyük ölçüde “sözde” deneyimine güvenmesi nedenleriyle başvurunun iptaline karar vermiştir.
Sonuç olarak bu dava nezdinde tahkim yargılamalarında dikkat edilmesi gereken durum tarafların temel yasal veya olgusal argümanların savunmalarında açıkça belirtilmesini sağlaması gerekeceğidir. Nihayetinde tarafların mahkemenin değerlendirmesine sunmak istediği yeni gerçekler veya yasal noktalar ortaya çıktığında, taraflar bu noktaları belirlemek için erken bir aşamada savunmalarını değiştirmelidir. Bunu yapmak, mahkemeye, bu yeni noktaları ele almak için daha fazla kanıt veya sunuma izin verilip verilmeyeceğini değerlendirme fırsatı verir ve karşı tarafa dinlenme hakkını sağlayamama suçlamalarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Hong Kong Temyiz Mahkemesi: Kambiyo Senetlerinin Tahkime Götürülmesine Karşı Karine Onaylandı
Genel olarak poliçeler, temel sözleşmeden ayrı olarak, kendilerine ait bir yasal ömre sahip niteliktedir ve açık bir gösterge olmadıkça, temel sözleşmedeki tahkim şartının kapsamına girmemektedirler.
İlgili karara konu olan olayda; (taraflar gizlilik yükümlülüğü gereği “P” ve “D” olarak belirtilmiştir.) Bir Kredi Anlaşması uyarınca P, D’ye 5 milyon borç vermeyi kabul etmiş, bu hususta P parayı yatırmış ve D, anaparanın geri ödenmesi için ileri tarihli 5 milyon tutarında bir Çek düzenlemiştir fakat söz konusus çeke rağmen D borcunu ifa edememiştir. Bu hususta anlaşmazlıkların Hong Kong'da tahkim yoluyla çözülmesi için sağlanan Kredi Anlaşması düzenlendiği görülmüştür.
İlgili anlaşmaya rağmen P, Asliye Mahkemesi’nde dava açtığı için D, talebe itiraz ederek, Kredi Anlaşması’ndaki tahkim şartına dayanmış ve davanın durdurulması ile tahkime sevk edilmesini talep etmiştir.
Kasım 2021'de Asliye Mahkemesi, çekin Kredi Anlaşması’ndan ayrı bir sözleşme olduğu ve poliçelerin genellikle nakdin eşdeğeri olarak kabul edildiği gerekçesiyle durdurma başvurusunu reddetmiştir. Mahkeme’ye göre tarafların Çekin kredinin geri ödenmesi için bir teminat olmasını amaçladıklarını ve tahkim şartındaki “ihtilaflar” teriminin yalnızca Kredi Anlaşması ve tarafların bu Anlaşmadan doğan talep ve yükümlülükleriyle ilgili ihtilaflar anlamına geldiğini tespit etmiştir. Tarafların tahkim şartının Çek altındaki taleplere kadar uzanmasını amaçladığına dair yeterince açık bir gösterge yoktur.
Temyiz Mahkemesi ise, temel satış sözleşmesindeki bir tahkim şartının bir poliçe kapsamındaki yükümlülüğü yeterince açık bir şekilde kapsadığı teoride makul olmasının yanında tarafların, rasyonel iş adamları olarak, girdikleri ilişkiden doğan herhangi bir anlaşmazlığın, belirli soruların açıkça belirtilmediği sürece, aynı mahkeme tarafından karara bağlanmasını amaçladıkları yönündeki varsayıma da dayanmıştır.
Birleşik Krallık Hükümeti, Hakemler İçin Çalışma Taslağı Kılavuzu Yayınladı
Yakında son aşamalara ulaşması ve 25 Mart 2022 civarında yürürlüğe girmesi beklenmekte olan ve Koronavirüs Yasası olarak düzenlenen Yasa şu anda Lordlar Kamarası'ndan geçiyor. Tasarı onaylandıktan sonra, ödenmemiş ve ihtilaflı olan COVID-19 ticari kira borçlarının üstesinden gelmek için benzeri görülmemiş bir tahkim planı başlatılacağı belirtildi. Altı aylık bir süre için, uzatılmadığı sürece, bir işyeri kiracılığının tarafı, korunan herhangi bir kira borcuna ilişkin uyuşmazlıklar nezdine tahkime başvurabilecek ve hakem, tamamen veya kısmen iptal etmek veya ödemeyi ertelemek de dahil olmak üzere, bu borçtan kurtarma yetkisine sahip olacaktır. Söz konusu Yasa ile hakemlerin çok aşina olacağı 1996 Tahkim Yasası arasında herhangi bir tutarsızlık olması durumunda, kılavuz, yeni Yasa’nın öncelikli olacağını teyit etmektedir. İlgili mevzuata ulaşmak için; https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/1056850/draft-statutory-guidance-to-arbitrators-commercial-rent-coronavirus-act.pdf
İngiliz Mahkemesi: Üçüncü Taraf Finansman Maliyetlerine İlişkin Tahkim Kararı
7 Aralık 2021 tarihli Tenke Fungurume Mining SA v Katanga Contracting Services SAS (2021 EWHC 3301 (Comm) (“Tenke/Katanga”) davasında, ciddi usulsüzlük nedeniyle, İngiliz Yüksek Mahkemesi, Tenke’nin diğerlerinin yanı sıra Katanga’nın üçüncü taraf finansman maliyetlerini ödemesinin emredildiği 2021 Londra merkezli ICC Tahkim Kararı’nı onayladı.
13 Ocak 2020'de Katanga, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Tenke tarafından işletilen bir madenle ilgili işlerle ilgili iki sözleşme kapsamında Tenke aleyhine (daha sonra konsolide edilen) iki ICC tahkimi başlattı ve yaklaşık 13,6 milyon ABD doları talep etti.
26 Ağustos 2021'de ICC tahkim mahkemesi nihai kararını yayınladı ve Katanga'ya hissedar kredisi yoluyla avans edilen üçüncü taraf finansman maliyetleri için 1,7 milyon ABD Doları’na ve ayrıca %9 bileşik faiz dahil olmak üzere talep edilen tüm meblağlara hükmetti. Bu karara karşı Tenke, nihai hükmün geçerliliğine İngiliz Mahkemeleri önünde ciddi usulsüzlük nedeniyle itiraz etti ve mahkemenin Katanga'ya üçüncü taraf finansman maliyetlerini ödeyerek iddia edilen gücünü aştığı iddiası da dahil olmak üzere dört gerekçe öne sürdü.
Bu itiraza ilişkin ICC Tahkim Mahkemesi ise, Katanga'ya fonlama maliyetlerini Tahkim Yasası'nın 59(1)(c) Bölümü ve ICC’nin 38(1) Maddesi uyarınca “diğer maliyetler ” olarak hüküm verme yetkisine sahip olduğuna karar verdi. İlgili maddelerde belirtildiği üzere tarafların yasal veya diğer maliyetleri tahkim masrafı içerisinde yer almaktadır. Mahkeme’nin kararınca bu hususta önem taşıyan şart ve iddia edilen finansman maliyetleriyle ilgili olarak karar verilmesi gereken temel mesele, söz konusu finansman talebinin iki açıdan 'makul' olup olmadığıdır.
Yaklaşan Etkinlikler
ISTAC-Dijital Dönüşüm ve Hukuk Paneli
İstanbul Tahkim Merkezi’nin düzenleyeceği ve 3 seminerden oluşan Dijital Dönüşüm ve Hukuk Paneli serisinin ilki, 10 Mart 2022 tarihinde gerçekleştirilecektir. Söz konusu 3 seminere kayıt olup takip eden kişilere NFT tabanlı sertifika verileceği ayrıca belirtilmiştir. Panele ilişkin detaylı bilgi için; https://istac.org.tr/ddvhp1/
Kaliforniya Uluslararası Tahkim Haftası
Kaliforniya Avukatlar Derneği'nin (CLA) düzenleyeceği ve dünyanın dört bir yanından önde gelen tahkim kurum ve kuruluşlarının yer alacağı bir haftalık ücretsiz sanal/hibrit program serisi 14-18 Mart tarihlerinde gerçekleştirilecektir. İlgili programa kayıt için; https://calawyers.org/event/the-first-annual-california-international-arbitration-week/
KAYNAK
YAZARLAR
Tahkim Ekibi
Comments