02.05.2007 tarihli 26510 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu’nda(“Kanun”) 21.03.2018 tarihinde yapılan değişiklik ile Kanun’a Ek Madde 1 eklenmiş ve bu kapsamda, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının enerji tüketimlerini veya enerji giderlerini düşürmek amacıyla enerji performans sözleşmeleri (“EPS”) yapabilecekleri düzenlenmiştir.
EPS’lere ilişkin ikincil düzenlemeler 21.08.2020 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 2850 Kamuda Enerji Performans Sözleşmelerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Karar(“Karar”) ve 15.04.2021 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren Kamuda Enerji Performans Sözleşmelerinin Uygulanmasına İlişkin Tebliğ(“Tebliğ”) ile EPS’lerin uygulanmasına ve ihale süreçlerine ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Bu yazımızda, EPS’lerin uygulanması ve ihale süreçlerini inceleyeceğiz.
EPS Tanımı
EPS’lerin tanımı, Karar madde 4/1-c ve Tebliğ madde 4/1-b uyarınca, uygulama projesi sonrasında sağlanacak enerji tasarruflarının garanti edilmesi ve yapılan harcamaların uygulama sonucu oluşacak tasarruflarla ödenmesi esasına dayanan sözleşme olarak tanımlanmıştır. Tanımda geçen tasarruf ibaresi ise Karar ve Tebliğ’in 4/1-p maddesi uyarınca uygulama alanında asgari konfor standartları sağlanarak, hizmet ve üretimin kalitesinde ve miktarında düşüşe yol açmadan enerji tüketiminin veya kayıplarının azaltılmasını veya verim artışı ile birim maliyetin azaltılması olarak tanımlanmaktadır.
EPS’lerin Niteliği
Mevzuat uyarınca EPS’ler, 15 yılı aşmayacak şekilde yapılabilmekte olup enerji verimliliği önemlerinin (EVÖ) basit geri ödemesi 2 yıldan kısa olan sözleşmeler EPS olarak nitelendirilmemektedir.
EVÖ, herhangi bir enerji üretimi, iletimi, dağıtımı ve tüketimi alanında enerji verimli ekipman ve sistem kullanımı ile çeşitli yollarla, tasarruf sağlanması, gereksiz enerji kullanımının, enerji kayıp ve kaçaklarının önlenmesi veya en aza indirilmesi ile atık enerjinin geri kazanılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı gibi konularda çözümleri içeren önlemleri ifade etmektedir.
Kanun’un ek 1. maddesi uyarınca EPS’ler, ceza ve yasaklama hükümleri hariç olmak üzere, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi değildirler. Bu sebeple, çıkarılan ikincil mevzuat uyarınca ihale usulleri ayrıca düzenlenmektedir.
İhale Usulü
Karar ve Tebliğ’in 5. maddesine göre, ihaleler kapalı teklif usulüne göre yapılacak olup en az 2 geçerli teklif olması gerekmektedir. İdareye göre en uygun teklif, en yüksek “net bugünkü değer (NBD)” sahibi olan teklif olacaktır. Tebliğ’in madde 4/1-k uyarınca NBD, tasarruf konusu yatırımın ekonomik ömrü boyunca sağladığı gelirin bugünkü değerinden, proje giderlerinin bugünkü değerinin düşülmesi ile elde edilen fark olarak tanımlanmaktadır.
İdarelerin, EPS akdetmek üzere ihale öncesinde etüt raporu hazırlaması veya hazırlatması gerekmektedir. İdareler, etüt raporlarını etüt-proje sertifikalı personele sahip olması durumunda kendileri de hazırlayabileceği gibi enerji verimliliği danışmanlık şirketlerine hazırlatabilir. İhale hazırlıkları tamamlandıktan sonra EKAP üzerinden ihale duyurusu yapılır.
İhale Teklif Şartları
Karar madde 6/5 uyarınca, yalnızca bünyesinde ölçme doğrulama uzmanı bulunduran tüzel kişiliği haiz istekliler ihalelere teklif verebilir. Bünyesinde ölçme doğrulama uzmanı bulunmayan tüzel kişilerin ise bünyesinde ölçme doğrulama uzmanı olan enerji verimliliği danışmanlık şirketi ile iş ortaklığı veya alt yüklenici ilişkisi kurarak ihalelere teklif verebileceği düzenlenmiştir.
Enerji Hizmet Şirketleri (ESCO)
Mevzuatın lafzında “enerji verimliliği danışmanlık şirketi” olarak belirtilen şirketler, uluslararası uygulamada Energy Service Company(ESCO) olarak adlandırılmaktadırlar. ESCO’lar, mevzuatımız uyarınca da EPS’lerin nihai yüklenici tarafını oluşturmaktadırlar. Bu şirketler, ihale konusu projenin özelliğine göre finansman yükünü ve işin teknik hususlarının yerine getirilmesini yüklenmektedir.
EPS Uygulama ve İzleme Dönemi
Karar madde 8 uyarınca yükleniciler, proje kapsamında enerji verimliliği önlemlerinin detaylandırılmasından, uygulanmasından, performansının garanti edilmesinden, şartnamede yer alması halinde bakım/onarımından, işletilmesinden ve sözleşme, şartname ve eklerinde tanımlanan projeye ilişkin tüm diğer koşullardan sözleşme süresi boyunca sorumludur.
Dikkat çekilmesi gereken husus, sözleşmenin imza tarihinden itibaren başlayan uygulama döneminde mücbir sebep halleri hariç kalmak üzere süre uzatımına gidilemeyecek olmasıdır. Ancak idarenin takdirine göre, uygulama süresinde işin bitirilememesi halinde, yükleniciye cezalı ek süre artırımı verilebilir. Ek süre sonunda da işin tamamlanamaması durumunda idare sözleşmeyi fesheder ve teminatı irat kaydeder.
Proje kapsamında yapılan yatırımların ve kullanılan ekipmanların üzerinde herhangi bir takyidat bulunmaması zorunlu kılınmıştır. Ek olarak, proje kapsamında yapılan yatırımların ve kullanılan ekipmanların mülkiyetinin, projenin kabul belgesi ile izleme döneminin başladığı tarihten itibaren idareye geçeceği düzenlenmektedir.
Tasarruf Doğrulama Faaliyeti ve Ödeme
Tebliğ madde 12 uyarınca yüklenici, izleme dönemi boyunca idareye tasarruf doğrulama raporu sunmakla yükümlüdür. Bu hususta ilgili maddede belirtilen önlem ve işlemleri yapmak zorundadır.
Tasarruf doğrulama raporunun uygulama kontrol komisyonu tarafından uygun görülmesi ve onaylanması ile, yüklenicinin teklifinde belirttiği yıllık tasarruf garantisi tutarından fazla olmamak şartıyla, tasarruf doğrulama raporundaki doğrulanan toplam tasarruf tutarının sözleşmede belirlenen oranı kadar enerji giderlerinin yapıldığı bütçe tertibinden yükleniciye ödeme yapılır.
EPS’lerin Finansman Boyutu
EPS’ler özünde bir finansman modelidirler. Enerji verimliliği danışmanlık şirketleri ilgili projenin teknik risklerini ve finansman yükünü üstlenirken tasarruf edilen enerji miktarı üzerinden ödeme almaktadır. Geri ödemenin akabinde tasarruftan sağlanan kar idarede kalmaktadır.
Kaynakça
2. 2850 Kamuda Enerji Performans Sözleşmelerine İlişkin Usul ve Esaslar… - Konsolide metin | LEXPERA
Yazar:
Av. Gülşah Algın
Av. Nazlı Karaaslan
Stj. Av. Alper Can Ekici
コメント